
Thời gian qua người dân trong cộng đồng được tiêm và chuẩn bị tiêm vaccine phòng covid 19 ngày càng nhiều, đó là tín hiệu đáng mừng trước những diễn biến phức tạp của dịch bệnh. Tuy nhiên trong đó có những bệnh nhân đang và chuẩn bị sử dụng thuốc corticoid để điều trị bệnh (trong đó có bệnh xương khớp), vậy nên hay không nên sử dụng thuốc corticoid, nếu có sử dụng thì đến mức độ nào vẫn có thể được tiêm vaccine phòng covid 19.
Quyết định 3445 ngày 15/7/2021 của Bộ Y tế nêu những người bệnh đang dùng thuốc corticoid liều cao trong ít nhất 7 ngày thì nên trì hoãn việc tiêm vaccine phòng covid 19 (corticoid liều cao tương đương hoặc hơn 2mg prednisolon/kg/ngày). Nếu tính chi tiết một người 50 kg thì liều phải trì hoãn tiêm vaccine phòng covid 19 là ít nhất 50*2 # 100 mg tương đương 20 viên prednisolone 5 mg, qui đổi tương đương 20 viên Medrol 4mg và tương đương 5 viên Medrol 16 mg. Lý do có thể là như sau (Theo TS.BS Nguyễn Quang Bảy – BV Bạch Mai):
- Corticoid liều cao làm giảm và/hoặc làm chậm đáp ứng sinh kháng thể của cơ thể, có thể chỉ bằng 1/10 so với người bình thường. Mức liều corticoid được chứng minh làm giảm đáp ứng với các vắc xin trước đây như vắc xin phòng bệnh phế cầu, là prednisolone liều ≥ 20mg/ngày.
- Lo ngại những vắc xin sử dụng virus bất hoạt có thể gây hại cho cơ thể khi sức đề kháng bị giảm do dùng thuốc corticoid có tác dụng ức chế miễn dịch. Tuy nhiên những vắc xin sử dụng công nghệ tái tổ hợp hay véc tơ virus như Pfizer hay Moderna thì không lo ngại điều này
- Các thử nghiệm đánh giá hiệu quả của các vắc xin Pfizer hay Moderna đã loại trừ, tức không tiến hành trên những người đang điều trị thuốc corticoid liều cao (ví dụ với vắc xin Moderna là liều tương đương ≥ 20mg prednisolon/ngày) > 14 ngày trong vòng 6 tháng trước đó. Các thử nghiệm vắc xin Astra Zenca, Johnson & Johnson cũng loại trừ những người đang dùng thuốc ức chế miễn dịch. Do đó không có bằng chứng về hiệu quả của tiêm vắc xin cho những đối tượng này.
Tuy nhiên nhóm thuốc Corticoid có rất nhiều loại với hoạt lực khác nhau, thường được sử dụng với liều lượng khác nhau trong điều trị, tùy thuộc loại bệnh gì, giai đoạn bệnh cấp hay mạn tính và mức độ bệnh nặng hay nhẹ. Với những người lớn thì có lẽ vẫn cần tuân thủ hướng dẫn của FDA là không tiêm vắc xin cho người dùng Corticoid liều tương đương ≥ 20mg Prednisolon/ngày tích lũy trong 14 ngày trong vòng 6 tháng trước đó.Vì vậy những bệnh nhân đang điều trị thuốc corticoid liều thấp hơn thì vẫn có thể tiêm vắc xin phòng covid 19 được.